Trong phòng sạch, kiểm soát bụi luôn là yếu tố quan trọng nhất để giữ được môi trường đạt tiêu chuẩn cho các hoạt động sản xuất, thí nghiệm,… Vậy hạt bụi là gì? Có đơn giản là những bụi bẩn mà chúng ta thường xuyên nhìn thấy hay không?

Hạt bụi là gì?

Các hạt bụi siêu nhỏ phải nhìn qua kính hiển vi.

“Hạt” trong môi trường phòng sạch có định nghĩa là một vật chất hữu hình lơ lửng trong không khí. Hạt bụi có những kích thước khác và và nhiều loại hạt khác nhau (Ví dụ như hạt bụi, chất bẩn, da, vi sinh vật,…)

Để đạt được cấp độ sạch mong muốn, người ta cần phải giảm hoặc kiểm soát số lượng các hạt trong không khí tương ứng với tiêu chuẩn phòng sạch. Thông thường, nhiều nhà máy sẽ sử dụng tiêu chuẩn ISO dựa theo số lượng hạt trên mỗi m3 không khí.

Bảng cấp độ phòng sạch và số lượng hạt bụi tối đa được cho phép.

Dựa trên tiêu chuẩn có các loại phòng sạch trên, chúng ta có thể hiểu được các loại hạt:

• Hạt có kích thước nhỏ hơn 0.5μm: Là các hạt rất nhỏ, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, gần như cùng kích cỡ với các vi sinh vật.
• Hạt có kích thước khoảng 5,0μm: Có kích thước gần bằng vảy da, trên đó lại chứa nhiều hạt và vi sinh vật bám vào.

Đơn vị đo của hạt bụi thường được thống nhất là micrometer (hoặc micron), được ký hiệu là μm. Micron là đơn vị đo chiều dài bằng một phần triệu của một mét (10^-6)

Nguồn gây hạt trong phòng sạch

Con người là nguồn gây hạt chủ yếu trong phòng sạch.

Các hạt được tạo ra trong phòng sạch có rất nhiều nguồn, đa dạng và mật độ khác nhau, chủ yếu có thể tập trung vào các yếu tố sau:

• Cơ sở vật chất, nội thất: Tường, sàn, trần nhà, sơn, chất phủ, vật liệu xây dựng, hơi nước, tràn và rò rỉ từ điều hòa, thông gió.
• Các công cụ: Chổi, giẻ lau, hóa chất, máy móc trong phòng.
• Từ các hoạt động: Ma sát một vật liệu, thao tác máy móc gây ra các hạt bụi,…
• Từ con người – yếu tố gây ra ô nhiễm nhiều nhất trong phòng sạch: Các tế bào da chết, tóc rụng, nước bọt, mảnh vụn quần áo như xơ vải, sợi,… Để tạo ra các hạt ô nhiễm này, con người không hề chủ động mà đó là cơ chế sinh học (Quá trình tái tạo tế bào gây ra dầu, mồ hôi, tóc, da chết; Quá trình di chuyển, hắt hơi, ho, nói chuyện,…)

Ngoài các yếu tố trên, hạt bụi còn có thể được tạo ra từ các chất lỏng, trôi nổi trong không khí như nấm, độ ẩm, vi khuẩn,…

Trong phòng sạch cấp độ cao, mối quan tâm hàng đầu sẽ tập trung vào các hạt là vi sinh vật hoặc hạt có vi sinh vật bám theo, chả hạn như vảy da hoặc nấm mốc trong không khí. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm trong các phòng sạch điện tử, bán dẫn mà còn là chất nguy hại trong phòng sạch về dược phẩm, y tế.

Để bảo vệ môi trường sạch khỏi các loại hạt từ con người, các phòng sạch thường sử dụng quần áo chuyên dụng cho nhân viên (Hay còn gọi là quần áo phòng sạch). Áo quần và mũ được thiết kế để trùm toàn bộ thân thể, tránh việc tóc và da rơi ra bên ngoài nhưng vẫn đảm bảo độ thoáng nhất định cho người mặc. Bọc giày (hoặc giày cho phòng sạch) giúp giảm thiểu bụi sinh ra từ việc di chuyển.

Ngoài ra còn có các loại trang phục khác đi kèm như khẩu trang, găng tay, kính bảo vệ, bao ngón,…

Đọc thêm: Trang bị như thế nào khi vào phòng sạch.